Россий кукштыштӧ. Курыкмарий когыльо шке калыкшым чапландара

​Декабрь мучаште Роспатент Марий Элын национальный брендше семын «Курыкымарий кравецым» регистрироватлен.

Кодшо кугарнян тудын презентацийже Т.Евсеев лӱмеш калыкле тоштерыште эртыш. Тиде Федераций Советыште Марий Эл правительствын представительже Константин Косачевын Марий Эл Правительстве Председательын икмыше алмаштышыже Михаил Васютин да тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министр Константин Иванов дене вашлиймыж годым лийын.

Кравец курыкмарий-влакын визитный картычкыжлан шотлалтеш. Презентацийлан тудым Курыкмарий район Микрак кундем гыч лӱмын ыштен конденыт. Когыльым ышташ шӱрашым да тӱрлӧ шылым кучылтыт. Тӱҥ шотышто тиде комбо, лудо, мераҥ шыл лийын кертыт. Кравецым кажне кугу пайремлан ӱстембаке луктын шындат. Тудын рецептше дене погынышо-влакым тоштер пашаеҥ, курыкмарий ӱдыр Надежда Васканова палдарен.

К.Косачевын пашаже шуко гынат, марий бренд дене палдарымашке толаш жапым муын. Ойлымыж почеш, национальный бренд-влакым Роспатент регистрироватла. Но кажныжлан регистрироватлыме годым неле процедурым эртыман. Россий Федераций ышталтме пагытыште тудым 70 наре бренд гына эртен. Санденак Федераций Советым вуйлатыше В.Матвиенко сенатор-влак очылно тыгай задачым шынден: кажне регион шке кундемысе ӧрыктарыше национальный брендшым регистрироватлаш тыршышаш. Марий Эл правительстве дене пырля К.Косачеват ты пашаш чолган ушнен.

Кундемын брендшым ыштыме паша республикыште умбакыже шуйна. Кызыт тыгай лӱм дене эше марий кӱслем, сырым да подкогыльым палемдаш ямдылалтме паша кая. Кӱсле шотышто кугу нелылыкше уке гын, кочкыш продуктым брендыш савыраш нелырак, молан манаш гын рецептурым чот тергат. Но Марий Эл правительстве председательын икымше алмаштышыже Михаил Васютинын ойлымыж почеш, ӱшан уло. Лишыл жапыште бренд семын куслем пеҥгыдемдыме нерген Роспатентын увертарымашыже лийшаш.

Кравецым кузе ыштат:

1/2 стакан ӱмбал, шулыктымо 50 грамм ушкал ӱй, 3 муно, лимон але уксус дене йӱлалтыме ½ изи совла содо, шинчал, сакырложаш (мыняр кӱлешым ончен) дене руашым лугыман да сайын нӧштылман. 

Когыльо кӧргылан шылым (комбо, лудо, чыве, кролик, сӧсна шыл),1 стакан  шӱрашым (тар, рис але шож шӱраш), 5-6 шоганым, лавр лышташым ямдылыман. Шылым мушман, да пеш изижак огыл ужашлан пӱчеден,  да ик сутка шинчалан вӱдеш шинчыктыман. Шӱрашым тыгак йӱдлан вӱдыш пыштыман але пеле кӱмеш 5 минут наре шинчалан вӱдыштӧ шолтыман. Шоганым тыгыдемдыман.

Руашым кок ужашлан шелман да кок йыргешке тыртышым ыштыман. Иктыже изирак лийшаш. Келгырак салма пундашым ӱй дене йыгыман да кугурак тыртышыжым пундашыш туге шарыман, тӱржӧ салма гоч кечалтшаш. Вара тушко ончыч шӱрашым, шоганым (пелыжым), шылым, умбакыже адакат шоганым, лавр лышташым пыштыман. Изирак руаш тыртышым шарен, чыла тидым леведман да салма тӱр гоч кечалтше руаш тӱр дене пырля кандыра семын чывштедылман. Салмам вес кӱртньӧ салма але комдыш дене леведман, но лончо, вет коҥгаште когыльо оваргаш тӱҥалеш. Кравецым кум шагат наре  коҥгаште кӱктыман. Тудо кукшо ынже лий, комжо ынже кошко манын, ӱмбакыжат, йымакыжат ковышта лышташым пышташ лиеш але жапын-жапын вӱдым шыжыкташ, але лумым изишак пышташ. Когыльо кӧргӧ кӱйын шужо манынак, тудым тынар кужу жап конгаште шинчыктат.

Кравецым коҥга гыч лукмеке, кӱзӧ дене ончыч ӱмбал «комдышыжым»  пӱчкын налыт да икмыняр ужашлан шелыт. Тудын дене когыльо кӧргымат «коштал» кочкаш лиеш. Вара когыльыжым икмыняр ужашлан шеледат.