«Ончыкыжымат шинчымаш аланыште сай кўкшытыштє лияш»

27 августышто Йошкар-Олаште, Национальный президент школ-интернатыште, туныктышо-влакын республикысе конференцийышт эртен. Тудо тений «Национальный проект-влак: регионал образований системыште у йєн-влак» теме дене кылдалтын. Туныктышо-шамычым саламлаш Марий Эл вуйлатыше А.Евстифеев, республикын образований да науко министрже Н.Адамова да моло ведомствым вуйлатыше-влак миеныт.

Официальный ужаш деч ончыч Александр Александрович школ тоштерым ончен лектын, ты школ директор Лидия Геннадьевна Иксанова дене тунемше-влакым ойырымо, нунын ончыкылыкышт нерген, мутланен. Л.Иксанова президент школ-интернатын тўҥ шонымашыж дене палдарен:  личностьым кушташ, шинчымашым погаш, творчествылан кумылаҥдаш да республикысе, тыгак моло регион гычат уста йоча-шамычлан сай образованийым налаш, моштымыштым илышыш шыҥдараш туныкташ.

А.Евстифеев конференцийым почмыж годым уна-влакым у тунемме идалык дене шокшын саламлен да педагог-влакын ты форумышт ончыкылык задаче-влакым пеҥгыдемдыме шотышто площадке семын лиеш манын палемден. Вуйлатыше тыгак Российын президентше В.Путинын стратегический задачыжым шарныктен: Российысе школым тўнямбалне эн сайым ышташ. Тыгак таче кечын Марий Элыште образований системылан кугу тўткыш, республик бюджет гыч шагал огыл окса ойыралтме нерген ойлен. Адакшым федерал субсидий лиймымат палемден. Мутлан, образований объект-влакым чоҥаш федерал бюджет гыч ик миллиард теҥге наре окса пурен. 2017 ий гыч тўҥалын таче кече марте дошкольный образований сферыште 888 ешартыш верым ыштыме. Йошкар-Ола ден Волжскышто 320 верлан кумйоча садым чоҥат. Визымйір ден Медведево посёлкылаште дошкольный учрежденийым чоҥаш муниципальный контрактым ыштыме. Купсолаште (Волжский район), Красноволжскийыште (Курыкмарий), Элпанурышто (Параньга район) школым чоҥымо. Олмыктымо пашат єрдыжеш ок код. Марий Эл вуйлатыше общеобразовательный организаций-влаклан 69 школ автобусым пуымо нергенат ушештарен.

– Кызыт эше 41 автотранспортым ойырымо нерген каҥашыме. Нуным ме тений налшаш улына, – манын А.Евстифеев. Тудо тыгак тачысе саман дене кылдалтше икмыняр йодышым решатлыме нерген ойлен. Нунын кокла гыч иктыже – школлаште кок смене дене туныктымо шотышто. Туныктышо-влакланат моткоч кугу нелылык логалеш. Тыгодым республикыште образованийын качествыже саемеш, кажне ийын ЕГЭ-м сдатлыме годым кўкшє баллым налше выпускник-шамыч ешаралтыт.

Регионыштына тыгак тўрлє олимпиадын, Россий кўкшытан профессионал мастарлык дене кылдалтше конкурсын призёржо ден сеҥышышт улыт. А.Евстифеев Сеҥымашлан 75 ий темме лўмеш элнан президентшын 2020 ийым Шарнымаш идалык семын палемдаш темлымашым ушештарен. Тидым шотыш налын, ончыкыжым патриотический воспитанийлан кугу тўткыш ойыралташ тўҥалеш.

– Историй дене кылдалтше шарнымашым арален кодымо шотышто  Кугу Отечественный сарыште Сеҥымашлан 75 ий теммым палемдыме деч ончыч республикын правительствыштыже общеобразовательный организацийлаште, педагог-влак коклаште сар нерген исторический чын событийым ончыктымо, коча, кугезе коча, родо-тукымын,  землякна, сарын-ветеранже-влакын геройлыкыштым шарныме шотышто конкурсым увертарыме нерген йодышым каҥашат, – манын А.Евстифеев. – Тидыже самырык тукымым кугурак-шамычым  пагалымашым, нунын паша подвигыштым шочмо верым, элым йєраташ, ответственный лияш туныкташ, элым аралаш, порысым лўдде шукташ ямдылыме дене кылдалтын. 

А.Евстифеев педагог-влакын пашаштлан тауштен, у тунемме ийыште пиалым тыланен.

– Тек тендан тунемшыда, нунын ача-авашт тыланда йолташ семын лийыт, – йоҥген зал мучко саламлымаш мутшо.

Образований аланыште ойыртемалтше-влаклан заслуженный наградым кучыктеныт. «Марий Эл Республик образованийын заслуженный пашаеҥже» почетан лўм дене Морко район Купсола тўҥ школын директоржо Тамара Михайлова ден Автодорожный техникумын преподавательже Николай Щеглов палемдалтыныт. Марий Эл вуйлатышын тауштымашыжым Йошкар-Оласе 4-ше №-ан вечерний общеобразовательный школышто руш йылмым да литературым туныктышыжо Любовь Топорова, Морко посёлкысо 6-шо №-ан кыдалаш школышто химий предметым туныктышо Лидия Краснова, Оршанке посёлкысо «Родничок» йочасадын воспитательже Светлана Чернова,  Медведево район Нурма общеобразовательный школын директоржо  Альберт Степанов налыныт. Козьмодемьянскысе лицейыште химийым туныктышо Анна Малежиналан «Марий Элын калык туныктышыжо» почётан лўмым пуэныт.

– Республикысе чыла туныктышо лўм дене туныктышо-влаклан творчесий пашалан йєным ыштымыланда кугу тау. Ты профессийын кўлешлыкше таче кечын, мутат уке, нимучашдыме. Шинчымаш капитал семын веле огыл, но экономикын тўҥ ресурсшылан шотлалтеш. Таче кечын образований, школ, туныктышо – Россий президентын тўткышыштыжє. Тиде куандара. Тыланда йочасад-влаклан, у школлан, образований системым вияҥдымаште тўткышым ойырымыланда, полышым пуымыланда моткоч кугу тау, –тауштен каласыш Анна Малежина.

Педагог-влакын конференцийышт умбакыже тўрлє теме, у проектым илышыш шыҥдарыме дене кылдалтын, площадкылашке куснен. Мутлан, ик вере «Успех каждого ребёнка» проектым каҥашеныт. Тыгак «Современная школа», «Молодые профессоналы», «Цифровая образовательная среда» регионал проектлам илышыш шыҥдарыме амал дене эртаралтыныт.