Эсогыл кислород огеш сите

Нине вашталтыш-влакым «У коронавирус инфекцийын (COVID-19) шарлымыжлан кӧра Марий Эл Республик кумдыкысо калыклан сай санитарно-эпидемиологический илышым ыштыме шотышто мере-влак нерген» указыш пуртымо.

«Республикыштына ситуаций моткоч начар, сандене указын у редакцийжым ямдыленна. Теҥгече Татарстан Республикын президентше Рустам Нургалиевич Минниханов деке кислородым ончычсо деч шукырак колтымо йодыш дене лектым. Элыштына утыждене шуко кислородым кучылтмылан кӧра космический сферыште эсогыл эн кӱлешан шымлыме пашам эртарымым чарненыт. Чыла кислород коронавирусым чактараш ойыралтеш. Ме кызыт медицине кислородым республикыштына ямдылаш тӱҥалме йодыш дене пашам кыртмен ыштена. Тидлан мыняр-гынат жап кӱлеш. А окса роскот нерген омат ойло. Ик мут дене каласаш гын, кызытсе ситуаций эн ончычак кажне еҥ деч шке тазалыклан мутым кучаш йодеш, вара веле – медик-шамыч деч», – палемден регионым вуйлатыше.

Указын у редакцийыштыже моло ешартыш мере-влакымат палемдыме. Тудын дене келшышын, торговльо, моторлык салон, фитнес-клуб, быт услуго, общественный питаний, шуко функциян рӱдер, тӱшка транспорт, образований, здравоохранений, социальный аралымаш, илыме да коммунал озанлык, тӱвыра да веселаҥдыме организаций, промышленный предприятий пашаеҥ-влак вакцинацийым эртышашак улыт.

22 октябрь гыч республикыштына сатулымо-веселаҥдыме рӱдерлаште верланыше общественный питанийын посна омсадыме предприятийже-влак сатум ужалыме да луктын обслуживатлыме деч моло услугым пуымым чарнат. Тыгак йоча модмо пӧлем ден веселаҥдыме рӱдер-влак петырналтыт. Тӱвыра да каныме парклаште, шке семын келыштарыме площадкылаште аттракцион-влак пашам ыштымым чарнат. Ийготыш шудымо йоча-шамычлан сатулымо рӱдерлаште ача-авашт але закон дене пеҥгыдемдыме еҥышт деч посна кошташ огеш лий. Физкультур ден спорт мероприятий-влак зритель-шамыч деч посна эртаралташ тӱҥалыт. Общественный питанийын организацийлаштыже яра пайдаланен кертме Wi-Fi-сетьым йӧртат.

А.Евстифеевын палемдымыж почеш, нине вашталтыш-влакым регионыштына эпидемиологический ситуацийын нелеммыжлан кӧра пуртымо.

Указын у редакцийже дене коронавируслан кӧра утларак ямде улмо режимым 1 декабрь марте шуйымо. Публичный, ончыктымо, кандарыме, веселаҥдыме, сотемдарыме, ончер, рекламе шотан да шуко еҥым иквереш чумырышо мероприятий-влакым ончычсо семынак эртараш чарыме. Калык шӱлымӧ органым аралыше средствыла дене пайдаланышаш, социальный дистанцийым эскерышаш. Тыгодымак общественный питанийын 23 гыч 6 шагат марте пашам ыштыше организацийже-влак почылтыт, но тушто веселаҥдыме мероприятий-шамычым ончычсо семынак эртараш огеш лий. Нине заведенийыш 18 ияш да тылеч кугурак граждан-влак вакцинаций (12 тылзе вийыште) але черым чытен лекме (6 тылзе вийыште) нерген QR-код, але сай ПЦР-тест (72 шагат вийыште) дене пурен кертыт.

 «Задачына – прививкым ыштыкташ»

Республикыштына у коронавирус инфекцийым кондымым да шаркалымым шижтарыме шотышто оперативный штабын черетан заседанийыштыже Марий Элым вуйлатыше Александр Евстифеев регионыштына ковид дене черланыше-влаклан медицине полышым пуымо койко фондым тетла кугемдаш лийдыме нерген ойлен да калыкым COVID-19 деч вакцинироватлалташ ӱжын.

«Республикыштына койко-вер тетла уке. Ме черле-влакым план почеш эмлымым чарненна да чыла койкым коронавирусан пациент-шамычлан пуэнна. Тетла нигушко кумдаҥаш. Тиде азапым чарен огына шогалте гын, черле-влакым коридорлашке пышташ логалеш. Республикыште илыше чыла калыкым медицине грамотлан тӱткышым ойыраш да шкем шке аралаш ӱжам. Сандене утларак ямде улмо режимым кызытеш 1 декабрь марте шуена. Эпидситуацийын саемаш тӱҥалмыж годым датым угыч ончена, да оперштабыште тудын вийжым 2022 ий марте шуяш огеш логал гын, пеш сай ыле», – манын А.Евстифеев.

Регионым вуйлатыше прививкым ыштыктыдыме еҥ-влаклан ончычсо семын илашышт чаракым ыштыше у вашталтыш-шамыч денат палдарен да кугыжаныш кучем федеральный орган-влакын регионысо подразделенийлаштын пашаеҥже-шамычлан федеральный законодательствын, указын да Роспотребнадзорын нормативный предписанийже-влакын шукталтмыштым контрольышто кучаш каласен.

«Регионышкына у коронавирус инфекций деч вакциным, ты шотыштак ик гана шындалтше «Спутник Лайтым», ситышын кондымо. Сандене прививкым ыштыкташ жап эше уло – указ 22 октябрьыште вийыш пура. Шке тазалык верч шкеак мутым кучаш кӱлеш. Предприятий-влак экономике велым роскотыш пурат гын, тиде кучемын кумылжо огыл. Таче мемнан задачына – прививкым ыштыкташ», – ушештарен А.Евстифеев.

«Ме арняште корно-транспорт происшествийыште 1 еҥым йомдарена гын, ковидлан кӧра – 49-ым! «Прививкым ом ыштыкте, чер мыйым ок логал» манме шонымаш – воштылчык. Статистике почеш, коронавирус деч вакцинироватлалтдыме 630 еҥым йомдарышна, а прививкым ыштыктышым – иктымат. Сандене таче лукмо мере-влак прививкым виеш ыштыктымашке огыл, а калыкым чер деч аралымашке виктаралтыныт. Ме палена, ИВЛ гыч кок корно гына уло, да аппарат полшымо дене шӱлышӧ чумыр черле гыч 20 процент ужаш еҥ веле илышыш пӧртылын кертеш. Сандене таче вакцине ваштареш улшо-влакым йӧршын ом умыло. Эн шучкыжо: лишыл еҥым эмлымверыш кондат да коридорыш пыштат. Тушто кислород уке, а ИВЛ марте – 2-3 кече. Тидын шотышто сайын шоналташ кӱлеш», – палемден правительстве председательын икымше алмаштышыже Александр Сальников.   

Заседаний мучаште А.Евстифеев самырык-влакланат у коронавирус инфекций деч прививкым ыштыкташ темлен.

Молым черландарыме деч лӱдыт

Оперштабын заседанийыштыже участник-влак калыкын кажне тӱшкаштыже прививке кампанийын эртыме куатше дене палдареныт.

Марий кугыжаныш университетын ректоржо Михаил Швецовын мутшо гыч, студент-влак сайын вакцинироватлалтыт, молан манаш гын нуно молым черландарен кертме деч аптыранат.

Калык илышым саемдыме шотышто министр Марина Островскаян палемдымыж почеш, лачшымак социальный тӧнеж пашаеҥ-влакын ответственный улмыштлан кӧра социальный услугым налше, поснак интернат-пӧртлаште илыше-шамыч коклаште у коронавирус инфекцийын шарлен кертмыжым чарен шогалтыме.

«Системыштына 2700 наре еҥ пашам ышта, нунын кокла гыч 94 процентше вакцинироватлалтын. Кызыт социальный тӧнежлаште кугурак тукымым ревакцинироватлыктена. Прививке кампаний нелылык деч посна эрта. Социальный услугым мӧҥгыштӧ налше-влакым медицине организацийлашке автомашина дене кондыштарена. Чаманен палемдыман, илалше еҥ-шамыч родо-тукымыштым колыштыт, нуныжо южгунам прививке ваштареш ойлат», – увертаен М.Островская.

Агропромышленный комплекс пашаеҥ-влак коклаште вакцинацийын кӱкшытшӧ кызытеш 50 процент марте шуын огыл, палдарен ялозанлык да продовольствий министр Андрей Кондратенко.

«Министерствыште пашам ыштыше 69 еҥ гыч кудлыжо прививкым ыштыктен, индешыжлан медицине велым вакцинироватлалташ огеш лий. Ялозанлык производствышто вакцинацийын кӱкшытшӧ 43 процент марте шуын, перерабатыватлыше промышленностьышто – 47,5 процент йотке. Районласе ялозанлык производство пашаеҥ-влак коклаште Шернур район 49 процент показатель дене ончыл верыште кая, вара – Морко район. Вуйлатыше шеҥгелне тичмаш предприятий, паша коллектив манын, умылтарыме пашам шуктенак шогена. Чаманен палемдыман, ковидлан кӧра колышо-влак мемнан отрасльыштат улыт… Тыгайым ужын, прививкым ыштыкташ кумылаҥше-шамыч палынак шукемыт», – каласкален министр.

Мэр Евгений Масловын мутшо почеш, Йошкар-Олаште илыше кугыеҥ-влак кокла гыч пелыже вакцинироватлалтын.

Медведево район администрацийым вуйлатыше Денис Окулов райрӱдыштӧ илыше калыкын прививкым кумылын ыштыктымыже да тиде пашам лишыл жапыште яллаштат чолгаҥдаш палемдыме нерген ойлен.