Александр Евстифеев: «2017-2019 ийлаште кугыжаныш парым 1,5 миллиард теҥгеланиземын

29 августышто Марий Эл вуйлатыше Александр Евстифеев Кугыжаныш Погынын иктешлыше витле икымше сессийыштыже  участвоватлен.

Марий Элым вияҥдыме, республикыште социально-экономический ситуацийым саемден толмо пашаште мый эреак тендан полышланда эҥертенам. Кугыжаныш Погынын депутатше, правительствын членже, верысе самоуправлений орган-влакын депутатыштым да моло пашаеҥыштым, республикыште илыше чыла еҥым тичмаш права дене Марий Элын икоян командыже манын кертам. Тудо сай лектышыш шуын. Лач тидлан кєра мыйын тўҥалтышем почеш массовый информаций средствылаште «Ыштыме!» информационный проект шукталтеш, каласен Александр Евстифеев сессийын участникше-влакым саламлен ойлымыж годым.

Марий Элым вуйлатыше региональный кучемын экономикым вияҥдыме да бюджетный политикым шуктымо нерген радамлын каласкален. Тыге, 2017-2018 ийлаште республикыште промышленный ден ялозанлык производство келшен толшын 4,6 да 6,1 процентлан кушкын, розничный торговльын оборотшо 3,9 процентлан ешаралтын, тылзаш кокла пашадар 21 процентлан кугемын, регистрироватлыме пашадымылык 0,24 процентлан иземын да 0,8 процент лийын.

Теният сай вашталтыш лийын шога. Икымше пелийыште ялозанлык производство 10,1, промышленный производство 5 процентлан кушкыныт, пашадар 6 процентлан ешаралтын да 2019 ий 1 июльлан шотлымаште 28,6 тўжем теҥгеш шуын.

Тений январь годсек федеральный ден национальный проект-влакым илышыш шыҥдарымашке виктаралтше региональный проект-влак чулымын шукталтыт. Тидыже 2024 ий марте жаплан республикым социально-экономически вияҥден толмо ик эн тўҥ пашалан шотлалтеш. 11 национальный проект почеш 53 проектым илышыш шыҥдараш тўҥалме. Нуным шукташ куд ий жапыште 53 миллиард теҥгем, тидын шотыштак 2019 ийыште 7,5 миллиард теҥгем, кучылташ палемдалтеш. Проект-влак дене келшышын, чылаже 70 утла социальный кўлешлыкан объектым чоҥаш да уэмдаш палемдыме. Нунын коклаште 2735 веран йочасад-влакын 12 зданийышт, 1221 веран 3 общеобразовательный школ, калыкым социально обслуживатлыме 12 объект, тазалыкым аралыме 2 объект, 8 культур объект, пеҥгыде коммунальный шўкшакым сортироватлыме 4 комплекс улыт, эрыктыше 2 объектым чоҥаш да эше нылытым пужен уэмдаш, тыгак муниципальный образованийлаште вўдым ситарен шогымо 9 объектым чоҥаш да 1 объектым пужен уэмдаш лийме.

Тений республикыш Россий Федераций Правительствын резерв фондшо гыч толшо 300 миллион теҥге гыч 120 миллионжым Козьмодемьянскыште больницым чоҥен шуктымо пашаш колтена, каласен Марий Элым вуйлатыше.

Экономический показатель-влакын кушмыштлан кєра бюджетыш налог шукырак пура. Тыге 2017-2018 ийлаште бюджетын налме доходшо 15 процентлан, а тений январь-июльышто 6,3 процентлан кугемын. Тылеч посна Марий Эл Правительствын РФ Финанс министерстве дене радамлын пашам ыштен шогымыжлан кєра республикын бюджетшылан пытартыш кок ият пелыште федеральный бюджет гыч 1,98 миллиард теҥге ешартыш финанс полыш ойыралтын.

2019 ийлан да 2020-2021 ийласе плановый жаплан икымше гана республикын профицитан бюджетшым пеҥгыдемдыме. Тидын годымак ондак налме кугу кредит ончыко ўшанлын вияҥмаште чаракым ышта, каласен Александр Евстифеев да тыге ушештарен. 2017 ий 1 апрельлан республикын чумыр парымже 20 миллиард теҥгеш шуын: 13,5 миллиардше – кугыжаныш парым, 6,5 миллиард теҥгеже – кредитор парым, тидын шотыштак тўлымє срок лекман парым 2,2 миллиард теҥгеш шуын, тудыжо 2,12 миллиард теҥгеаш скрытый кредитор парымым бюджетный учётыш налмылан кєра кушкын.

2017 ий гыч 2019 ий июль йотке жапыште республикын Правительствыже кредитор парымым иземден кертын, тений 1 июльлан шотлымаште тудо 4,3 миллиард теҥге марте, тидын шотыштак тўлымє жап лекман кредитор парымым 1,6 миллиард теҥге марте иземын. Талук пытымеш тўлымє срок лекман кредитор парымым эше 0,5 миллиард теҥгелан иземдаш задачым шынденна. Республикын чумыр парымже талук мучаш марте 4,2 миллиард теҥгелан иземеш да 15,8 миллиард теҥге лиеш, каласен Александр Евстифеев.

Пытартыш жапыште республикыште 150 утла у тўрлє продукцийым лукташ тўҥалме. Кугу паша лектышан паша вер 25 процентлан ешаралтын да 73 тўжемыш шуын. Тиде – ПФО-ш пурышо регион-влакын рейтингыштышт нылымше да Российыште латшымше вер. Промышленный производствын индексе почеш аклымаште тений икымше пелийыште ПФО-со регион-влакын рейтингыштышт республик кумшо верыш лектын. Тенийсе икымше пелийын итогшо почеш Марий Эл ПФО-што грузооборотын кугытшым ешарен толмо шот дене нылымше верым айла.

Агропромышленный комплексыште тений икымше пелийыште вольык да сурткайык шылым ыштен налме кугытым ешарен толмаште чонан нелыт дене шотлымаште ПФО-што кокымшо да Российыште нылымше верым куча.

25 июльлан шотлымаште республик пасу пашалан да шєр озанлыкыште лектышым кугемдаш кылдалтдыме полышым пуаш ойырымо субсидийым кучылтмо шотышто элысе эн сай лу кундем радамыш (8-ше вер – 77,4 %) лектын.

Предприниматель-влакын праваштым аралыме шотышто РФ Президент пеленысе уполномоченный Борис Титовын предприниматель пашаште айдемын праваж дене кылдалтше положений нерген ий еда ыштыме докладше почеш, Марий Эл бизнесым эн изин шыгыремдылман эн сай кум регион коклаш логалын.

Александр Евстифеев тазалыкым аралымаште, чоҥымо да ЖКХ, корным ыштыме да тєрлымє пашаште, калыкым транспортын йєнжє дене, социально обслуживатлымаште, образованийыште, культурышто да туризмыште шумо результат нерген каласкален.

Пытартышлан тудо пырля пашам ыштымылан Кугыжаныш Погын депутат-влаклан таум каласен.

Кугыжаныш Погын председатель Юрий Минаков парламентын 2019 ийысе да кудымшо созыв депутат-влакын 2014-2019 ийласе пашашт нерген радамле кок докладым ыштен.