Марий Эл Республикысе тӱвыран ик тӱҥ корныжлан театр сымыктышым вияҥден колтымо шотлалтеш. Таче кечылан республикыштына шым театрально-зрелищный тӧнеж уло. Тиде – М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театр, Г.В.Константинов лӱмеш руш академический театр, Э.Сапаев лӱмеш Марий кугыжаныш опер да балет театр, Курчак театр, Марий самырык театр, Курыкмарий драме театр, Я.Эшпай лӱмеш Марий кугыжаныш филармоний.
Таче кечылан республикыште 47 сымыктыш школ пашам ышта. Тушто шым тӱжем утла йоча тунемеш. Марий кундемыштына йоча-влаклан художественный шинчымашым пуымо да нуным эстетически воспитатлыме рӱдерлан Национальный президент школ-интернат шотлалтеш. Тудо самырык талант памашыш савырнен. Школышто йоча усталык коллектив-влак пашам виян ыштат. Нуным кугу чапан, мастар туныктышо-влак вуйлатат. Пытартыш ийлаште школын воспитанникше-шамыч концерт, конкурс, фестиваль да выставкылаште вийыштым тергат. Усталык коллектив-влак Венгрийысе, Финляндийысе, Эстонийысе, Германийысе да Российысе олалаште эртаралтше тӱнямбал конкурслаште выступатлат.
Республикыште тӱвырам вияҥден колтымаште книгагудо-влак кугу рольым модыт. Нунынат пашашт пытартыш ийлаште палдырна: калык тушко утларак кошташ тӱҥалын. С.Г.Чавайн лӱмеш национальный библиотеке кугу увер рӱдерлан шотлалтеш. Тушто печать савыктыш эн шуко – 1 миллион утла экземпляр – аралалтеш. Тылеч посна фондышто электрон да микроносительлаште шуко увер кия. Библиотеке нуным калыклан шымлыме пашаштым ворандарен колташ, шинчымашыштым пойдараш, культурыштым нќлташ темла.
Марий Эл Республикыште 25 тоштер пашам ышта. Нунын фондышт кажне ийын у да оҥай экспонат-влак дене пойдаралтыт. Т.Е.Евсеев лӱмеш национальный да Изосымыктыш тоштер-влак научно-шымлыше, экспозиций-выставке да научно-просветительский кугу пашам эртарат. Марий Элыште илыше-влак «Край марийский» выставкым уло кумылын ончаш коштыт. Тудым Изосымыктыш тоштер республикысе художник-влак ушем дене пырля кажне ийын эртара. Ты выставкыште кугурак-влак дене пырля самырык сӱретче-влакат участвоватлат.
Козьмодемьянскысе А.В.Григорьев лӱмеш художественно-исторический тоштер ден Кресаньык паша да илыш-йӱла этнографий тоштер, Юрино поселкысо «Шереметевын замкыже» тоштер-заповедник шкешотан улмышт дене ойыртемалтыт. Козьмодемьянскысе А.В.Григорьев лӱмеш художественно-исторический тоштер XIX-XX курымласе руш художник-влакын сӱрет коллекцийже дене чаплана. Нунын коклаште И.Айвазовскийын, Р.Судковскийын, Т.Нефорын, Л.Каменевын, К.Маковскийын, А.Корзухинын, А.Киселевын, И.Машковын, П.Кончаловскийын, К.Юонын, И.Бродскийын да молынат радынаштым палемдаш лиеш. Тӱнямбал кӱкшытан сӱретче Н.Фешинын живопись да графике пашаже-влак посна верым айлат.
Марий кундемыштына ик эн тошто культовый кӱ зданийлан Ежово-Мироносицкий монастырь шотлалтеш. Тудым 1647-1652 ийлаште чоҥымо. Чий вера памятник коклаште шнуй ото-влак кугу верым налыт. Чылаже 400 наре тыгай отым палемдыме, нунын кокла гыч 327-ше республик кӱкшытан историко-культурный да пӱртӱс поянлыклан шотлалтыт, сандене кугыжаныш нуным эскера. Поснак шуко ото республикын йӱдвел-касвел ужашыштыже (Советский, У Торъял, Шернур районлаште) уло, Морко ден Волжский районлаште шнуй отылашке кызытат кумалаш лектыт. Нунын деч посна вес чий вера памятник-влак улыт. Тиде - шнуй памаш ден шнуй курык-влак. Тушкат марий-влак чий верам шукташ коштыт.
Калыклан культурно канаш клуб-влак йӧным ыштат. Чылаже республикыштына 400 утла тыгай тӧнеж уло. Нунын пелен 2,5 тӱжем утла кружок, коллектив да любительский объединений пашам ышта. Тушко 35 тӱжем утла еҥ коштеш. Чылаже 100 утла калык коллектив уло, шукышт дене чынжымак кугешнаш лиеш. Тиде – «Марий памаш», «Эрвел марий», «Зордон», «Чувашей», «Изи памаш», «Ал ӱжара», «Шанавыл», «Мурс сескем» да моло фольклор-этнографий ансамбль-влак.
Клуб ден тӱвыра пӧрт-влак калыклан канаш шуко пайремым эртарат. Тидлан тӱрлӧ формым кучылтыт: «Русская березка»,«Рождество»,«Троица»,«Святки»,«Курбан Байрам», «Навруз», «Сабантуй», «Семык», «Агавайрем»,
«Пеледыш пайрем» национальный да калык йӱла пайрем-влак, тыгак тӱрлӧ смотр-конкурс, лӱмгече пайрем да калык усталык фестиваль.
Марий Эл Республикын тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерствын Пашавиктыш пӧлка ямдылен, «Кугарня» газетын пашаеҥже И.Ямбаршева кусарен.
Тӱвыра тӧнеж-влакын марла электрон лаштыкышт
М. Шкетан лӱмеш марий кугыжаныш драме театр
Марий самырык театр
Марий тӱвыра рӱдер
«Марикино» студий
